Thị phần là gì? Ví dụ và cách tính thị phần cho doanh nghiệp

Thị phần là gì?

Thị phần (tiếng anh là Market Share) là tỷ lệ phần trăm tổng doanh thu trong một ngành mà một công ty cụ thể tạo ra. Thị phần được tính bằng cách chia doanh thu của công ty trong một khoảng thời gian nhất định cho tổng doanh thu của ngành trong cùng khoảng thời gian đó. Chỉ số này được sử dụng để cung cấp một ý tưởng tổng quát về quy mô của một công ty so với thị trường và các đối thủ cạnh tranh của nó. Công ty dẫn đầu thị trường trong một ngành là công ty có thị phần lớn nhất.

Cách tính Thị phần

Để tính toán thị phần của một công ty, trước hết cần xác định khoảng thời gian muốn xem xét. Nó có thể là một quý, một năm hoặc nhiều năm.

Các bước tính toán thị phần như sau:

1. Tính tổng doanh thu của công ty trong khoảng thời gian đã chọn.

2. Tìm tổng doanh thu của ngành mà công ty hoạt động trong cùng khoảng thời gian đó.

3. Chia tổng doanh thu của công ty cho tổng doanh thu của ngành.

Ví dụ, nếu một công ty Mỹ bán được số máy kéo trị giá 100 triệu đô la trong năm ngoái và tổng doanh thu của ngành máy kéo tại Mỹ là 200 triệu đô la, thị phần của công ty đó sẽ là 50%.

Công thức tính thị phần:

Thị phần = Tổng doanh thu công ty / Tổng doanh thu của ngành

Thị phần thường được tính toán cho từng quốc gia hoặc khu vực cụ thể, ví dụ như Bắc Mỹ hoặc Canada. Dữ liệu thị phần có thể được lấy từ các nguồn độc lập như các nhóm thương mại và cơ quan quản lý, và thường từ chính công ty đó. Tuy nhiên, một số ngành khó đo lường chính xác hơn những ngành khác. Dữ liệu doanh thu của các công ty đại chúng cũng dễ tiếp cận hơn so với các công ty tư nhân.

Các thách thức trong việc tính toán thị phần còn lớn hơn khi các công ty không chỉ hoạt động trong một ngành duy nhất mà ở giao điểm của nhiều ngành, như trường hợp của hầu hết các công ty công nghệ lớn trong hai thập kỷ qua. Trong những trường hợp này, thị phần sẽ được tính cho từng sản phẩm chứ không phải cho toàn bộ công ty.

Ví dụ về Thị phần

Tính đến năm 2023, thị trường bán lẻ hiện đại tại Việt Nam đã tăng trưởng mạnh mẽ, với kênh bán lẻ hiện đại chiếm khoảng 25% thị phần. Các chuỗi cửa hàng tiện lợi như VinMart, Bách Hóa Xanh và Circle K đang cạnh tranh quyết liệt để gia tăng thị phần trong bối cảnh người tiêu dùng chuyển sang mua sắm trực tuyến và qua các kênh hợp thời đại bây giờ.

Vai trò của thị phần trong kinh doanh

Thị phần đóng một vai trò quan trọng và then chốt trong chiến lược kinh doanh của mỗi doanh nghiệp. Đây không chỉ là một con số thể hiện tỷ lệ doanh thu của công ty so với tổng doanh thu thị trường, mà còn phản ánh sức mạnh cạnh tranh, vị thế và khả năng ảnh hưởng của doanh nghiệp trong ngành.

• Đánh giá vị thế cạnh tranh: Thị phần là thước đo trực quan nhất để đánh giá vị thế của một công ty trong thị trường. Một thị phần lớn cho thấy doanh nghiệp đang dẫn đầu hoặc có ảnh hưởng mạnh mẽ, trong khi thị phần nhỏ có thể cho thấy cần cải thiện chiến lược kinh doanh. Việc hiểu rõ vị trí của mình giúp doanh nghiệp xác định được điểm mạnh, điểm yếu và cơ hội phát triển.

• Tạo động lực cho tăng trưởng doanh thu: Khi doanh nghiệp chiếm lĩnh thị phần lớn, họ có cơ hội tăng doanh thu thông qua việc tiếp cận nhiều khách hàng hơn và tận dụng lợi thế quy mô. Sự gia tăng doanh thu này có thể được tái đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, cải tiến sản phẩm hoặc mở rộng thị trường, tạo ra một vòng lặp tích cực cho sự tăng trưởng.

• Tác động đến chiến lược giá cả: Thị phần cũng ảnh hưởng đến khả năng định giá sản phẩm hoặc dịch vụ. Doanh nghiệp với thị phần lớn thường có quyền lực trong việc đặt giá, có thể áp dụng chiến lược giá cao do uy tín thương hiệu hoặc giá thấp để loại bỏ đối thủ cạnh tranh. Ngược lại, doanh nghiệp với thị phần nhỏ có thể phải cạnh tranh về giá để thu hút khách hàng.

• Thu hút đầu tư và hợp tác: Các nhà đầu tư và đối tác kinh doanh thường quan tâm đến thị phần như một chỉ số quan trọng về sự ổn định và tiềm năng của doanh nghiệp. Thị phần cao có thể thu hút việc đầu tư vốn, hợp tác chiến lược và cơ hội mở rộng kinh doanh, giúp doanh nghiệp tiếp tục phát triển.

• Lợi thế trong đàm phán: Doanh nghiệp với thị phần lớn thường có lợi thế trong việc đàm phán với nhà cung cấp và phân phối. Họ có thể thương lượng giá tốt hơn, điều kiện cung ứng ưu đãi và có quyền lực hơn trong việc quyết định các điều khoản hợp đồng, từ đó giảm chi phí và tăng lợi nhuận.

• Ảnh hưởng đến chiến lược tiếp thị: Thị phần ảnh hưởng đến cách doanh nghiệp tiếp cận thị trường và khách hàng. Với thị phần lớn, doanh nghiệp có thể tập trung vào việc duy trì và củng cố vị thế. Với thị phần nhỏ, doanh nghiệp có thể cần đầu tư mạnh vào chiến lược tiếp thị sáng tạo để tăng nhận diện thương hiệu và thu hút khách hàng mới.

• Đo lường hiệu quả chiến lược kinh doanh: Thị phần là một chỉ số quan trọng để đánh giá hiệu quả của các chiến lược kinh doanh đã triển khai. Sự thay đổi trong thị phần qua các kỳ kinh doanh phản ánh mức độ thành công của doanh nghiệp trong việc đáp ứng nhu cầu khách hàng và cạnh tranh trên thị trường.

Tác động khi nắm giữ thị phần lớn trên thị trường

Việc sở hữu thị phần lớn trong một ngành kinh doanh mang lại nhiều tác động quan trọng đến hiệu suất và chiến lược của một công ty. Dưới đây là những ảnh hưởng chính của việc nắm giữ thị phần lớn:

• Tạo Lợi Thế Cạnh Tranh Mạnh Mẽ: Khi một công ty chiếm lĩnh thị phần lớn, điều đó thường đồng nghĩa với việc có sức ảnh hưởng mạnh mẽ đến thị trường. Họ có khả năng định hình xu hướng, thiết lập tiêu chuẩn và điều khiển cuộc chơi theo ý mình. Điều này tạo ra rào cản lớn cho các đối thủ mới muốn gia nhập ngành và củng cố vị thế dẫn đầu của công ty.

• Tác Động Đến Chiến Lược Giá Cả: Công ty với thị phần lớn có thể áp dụng chiến lược giá linh hoạt để duy trì hoặc mở rộng vị thế. Họ có thể sẵn sàng giảm giá sản phẩm, thậm chí chấp nhận lỗ tạm thời, nhằm loại bỏ đối thủ cạnh tranh nhỏ hơn. Sau khi củng cố thị phần, họ có thể tăng giá trở lại để tối đa hóa lợi nhuận. Tuy nhiên, chiến lược này mang rủi ro nếu đối thủ cứng đầu hoặc thị trường không phản ứng như mong đợi.

• Khả Năng Đàm Phán Vượt Trội: Với quy mô lớn, công ty có lợi thế trong việc đàm phán với nhà cung cấp và đối tác. Họ có thể thương lượng giá nguyên vật liệu thấp hơn, điều kiện thanh toán tốt hơn và ưu đãi đặc biệt. Điều này giúp giảm chi phí, tăng biên lợi nhuận và tạo khoảng cách với các đối thủ nhỏ hơn.

• Thu Hút Đầu Tư và Niềm Tin Thị Trường: Thị phần lớn thường thu hút sự quan tâm từ các nhà đầu tư và cổ đông, vì nó thể hiện sự ổn định và tiềm năng tăng trưởng. Giá cổ phiếu của công ty có thể phản ánh tích cực từ việc kiểm soát thị phần, đặc biệt trong các ngành công nghiệp truyền thống với tốc độ tăng trưởng ổn định.

• Rủi Ro Trong Ngành Công Nghiệp Chu Kỳ: Trong các ngành có tính chu kỳ cao, như ô tô hoặc thép, việc nắm giữ thị phần lớn có thể dẫn đến cuộc cạnh tranh khốc liệt. Công ty có thể phải chấp nhận giảm giá sâu, thậm chí lỗ, để duy trì thị phần trong thời kỳ suy thoái kinh tế. Mục tiêu là đẩy các đối thủ yếu hơn ra khỏi thị trường, nhưng nếu kéo dài, chiến lược này có thể gây thiệt hại tài chính nghiêm trọng.

• Thách Thức Với Sự Đổi Mới: Một công ty kiểm soát thị phần lớn có thể trở nên chủ quan và ít động lực để đổi mới. Sự tự mãn này mở ra cơ hội cho các đối thủ nhỏ, linh hoạt và sáng tạo xâm nhập thị trường với công nghệ hoặc mô hình kinh doanh mới, đe dọa vị thế của công ty dẫn đầu.

Cách để tăng thị phần trong thị trường

Việc tăng thị phần là mục tiêu quan trọng của mọi doanh nghiệp, vì nó không chỉ phản ánh sức mạnh cạnh tranh mà còn mở ra cơ hội tăng trưởng bền vững. Dưới đây là một số chiến lược hiệu quả mà các công ty có thể áp dụng để mở rộng thị phần của mình:

Ứng Dụng Công Nghệ Mới

Sự đổi mới công nghệ là một trong những phương thức mạnh mẽ nhất để thu hút khách hàng và vượt lên trước đối thủ. Khi một công ty giới thiệu một công nghệ hoặc sản phẩm mới mà thị trường chưa có, họ tạo ra nhu cầu mới và thúc đẩy khách hàng chuyển đổi.

Ví dụ: Tesla đã tạo ra đột phá trong ngành công nghiệp ô tô với công nghệ xe điện tiên tiến, thu hút nhiều khách hàng từ các hãng xe truyền thống và mở rộng đáng kể thị phần của mình.

Tăng Cường Sự Trung Thành của Khách Hàng

Xây dựng mối quan hệ bền chặt với khách hàng giúp doanh nghiệp duy trì và mở rộng thị phần một cách ổn định.

• Dịch vụ khách hàng xuất sắc: Đảm bảo khách hàng luôn hài lòng thông qua hỗ trợ tận tình và giải quyết vấn đề nhanh chóng.

• Chương trình khách hàng thân thiết: Tạo ra các ưu đãi, phần thưởng để khách hàng cảm thấy được trân trọng và gắn bó hơn.

Ví dụ: Starbucks với chương trình khách hàng thân thiết Starbucks Rewards đã thúc đẩy sự trung thành và tăng tần suất mua hàng của khách hàng, giúp họ dẫn đầu trong ngành cà phê.

Thu Hút và Giữ Chân Nhân Viên Tài Năng

Nhân viên giỏi là yếu tố then chốt trong việc tạo ra sản phẩm và dịch vụ chất lượng cao.

• Môi trường làm việc hấp dẫn: Cung cấp văn hóa doanh nghiệp tích cực, cơ hội phát triển và cân bằng công việc - cuộc sống.

• Chế độ đãi ngộ cạnh tranh: Mức lương, phúc lợi và các ưu đãi khác để thu hút nhân tài.

Ví dụ: Google nổi tiếng với môi trường làm việc sáng tạo và phúc lợi hấp dẫn, thu hút nhiều nhân viên tài năng, từ đó thúc đẩy sự đổi mới và giữ vững vị thế trên thị trường.

Mua Lại Đối Thủ Cạnh Tranh

Sáp nhập và mua lại (M&A) là chiến lược nhanh chóng để mở rộng thị phần.

• Mở rộng cơ sở khách hàng: Tiếp cận ngay lập tức với khách hàng của công ty được mua lại.

• Giảm cạnh tranh: Loại bỏ một đối thủ khỏi thị trường, tăng cường sức mạnh cạnh tranh.

Ví dụ: Facebook mua lại Instagram và WhatsApp đã giúp họ mở rộng đáng kể thị phần trong lĩnh vực mạng xã hội và nhắn tin, củng cố vị thế dẫn đầu.

Đổi Mới Sản Phẩm và Dịch Vụ

Liên tục cải tiến để đáp ứng nhu cầu thay đổi của thị trường.

• Nghiên cứu và phát triển (R&D): Đầu tư vào R&D để giới thiệu các sản phẩm và tính năng mới.

• Phản hồi khách hàng: Lắng nghe ý kiến khách hàng để cải thiện và tùy chỉnh sản phẩm.

Ví dụ: Apple liên tục nâng cấp các dòng sản phẩm của mình, như iPhone, iPad, giữ cho khách hàng hứng thú và trung thành.

Mở Rộng Thị Trường và Kênh Phân Phối

Tiếp cận thị trường mới và đa dạng hóa kênh bán hàng giúp tăng khả năng tiếp cận khách hàng.

• Quốc tế hóa: Thâm nhập vào các thị trường nước ngoài.

• Thương mại điện tử: Sử dụng các nền tảng trực tuyến để mở rộng phạm vi bán hàng.

Ví dụ: Amazon từ một cửa hàng sách trực tuyến đã mở rộng sang nhiều quốc gia và lĩnh vực, trở thành một trong những nhà bán lẻ lớn nhất thế giới.

Chiến Lược Tiếp Thị Sáng Tạo

Tiếp thị hiệu quả giúp nâng cao nhận diện thương hiệu và thu hút khách hàng mới.

• Tiếp thị số hóa: Sử dụng mạng xã hội, SEO, và nội dung số để tiếp cận khách hàng mục tiêu.

• Chiến dịch quảng cáo độc đáo: Tạo ra thông điệp ấn tượng và gắn kết với khách hàng.

Ví dụ: Chiến dịch "Share a Coke" của Coca-Cola đã cá nhân hóa sản phẩm với tên riêng, tạo ra sự tương tác mạnh mẽ với khách hàng và tăng doanh số bán hàng.

Cải Thiện Chất Lượng và Giá Trị Sản Phẩm

Tập trung vào chất lượng để tạo ra sự khác biệt so với đối thủ.

• Giá cả cạnh tranh: Cung cấp giá trị tốt hơn cho khách hàng với cùng mức giá hoặc thấp hơn.

• Chất lượng vượt trội: Đảm bảo sản phẩm/dịch vụ có chất lượng cao hơn thị trường.

Ví dụ: Toyota đã xây dựng danh tiếng về độ tin cậy và chất lượng, giúp họ tăng thị phần trong ngành công nghiệp ô tô toàn cầu.

Trên đây là chia sẻ của Vinalink Academy về khái niệm Thị phần là gì giúp bạn có thể lên được chiến lược phát triển kinh doanh chính xác, hy vọng bài viết đem lại nhiều giá trị. Chúc bạn thành công !